Để trái phiếu trở thành kênh vốn trung dài hạn
Sau những biến động mạnh mẽ của giai đoạn 2022–2023, thị trường trái phiếu doanh nghiệp đang dần hồi phục. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và lành mạnh, trở thành kênh dẫn vốn cho nền kinh tế, các chuyên gia cho rằng cần một loạt giải pháp từ cơ chế quản lý, công bố thông tin của các đơn vị phát hành cho đến tâm thế của nhà đầu tư trái phiếu.
Theo Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), 9 tháng đầu năm, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp được phát hành là xấp xỉ 398.000 tỷ đồng. 73% trong số này là nhóm ngân hàng. Điều này phản ánh nỗ lực tăng vốn tự có và vốn cấp cấp 2 của các nhà băng theo tiêu chuẩn Basel III. Trong khi, các doanh nghiệp ở lĩnh vực khác khác lại chưa đủ điều kiện phát hành.
Ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc FiinGroup cho hay: “Một điểm tích cực là nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang phát hành cổ phiếu ra công chúng, sau khi Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán sửa đổi giúp nâng cao chất lượng hàng hóa (chứng khoán). Cụ thể, những doanh nghiệp có đòn bẩy nợ quá cao (trên 5 lần) sẽ không còn đủ điều kiện để thực hiện việc phát hành này."
Tuy nhiên, sau một loạt vụ việc liên quan đến sai phạm trên thị trường trái phiếu, niềm tin của nhà đầu tư vẫn chưa phục hồi hoàn toàn. Các chuyên gia cho rằng, để thị trường phát triển minh bạch, lành mạnh, cần tăng cường hậu kiểm và siết kỷ luật tuân thủ của cả tổ chức phát hành trái phiếu, đơn vị tư vấn, kiểm toán cho tới xếp hạng tín nhiệm.
Ông Phùng Xuân Minh - Chủ tịch Công ty Saigon Ratings nhận định: “Các cơ quan chức năng cần thường xuyên nắn chỉnh, nhắc nhở và chấn chỉnh các hoạt động trên thị trường. Đặc biệt, nếu các doanh nghiệp, tổ chức tư vấn, kiểm toán hay công ty xếp hạng tín nhiệm cố tình không tuân thủ, cần phải xử lý nghiêm minh. Chỉ có như vậy, chúng ta mới giữ vững được kỷ cương và ngăn chặn những tác động tiêu cực đến nền kinh tế."
Song hành với kiểm soát trái phiếu, hiểu biết tài chính của nhà đầu tư cũng là vấn đề được nhấn mạnh.
Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc Phân tích Công ty Chứng khoán VPS cho biết: “Các nhà đầu tư và tổ chức phát hành đều nhận thức rõ ràng về sự cần thiết của đào tạo, hướng dẫn bài bản. Đồng thời, việc hình thành một hệ thống xếp hạng tín nhiệm minh bạch là yếu tố quan trọng để nhà đầu tư có thể đánh giá và đưa ra lựa chọn đầu tư đúng đắn hơn."
Theo Bộ Tài chính, tính đến ngày 30/9/2025, quy mô thị trường trái phiếu đạt 3,76 triệu tỷ đồng, tương đương 32,8% GDP. Khi cơ quan quản lý siết kỷ cương, doanh nghiệp minh bạch thông tin, nhà đầu tư hiểu biết, thị trường trái phiếu sẽ từng bước lấy lại đà tăng trưởng, trở thành kênh huy động vốn trung – dài hạn quan trọng cho nền kinh tế.
