ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Hà Nội đang từng bước triển khai xây dựng các phường kiểu mẫu về trật tự, văn minh đô thị, bắt đầu từ ba phường trung tâm là Hoàn Kiếm, Cửa Nam và Ba Đình.

Việc thí điểm được thực hiện theo lộ trình ba giai đoạn rõ ràng: từ rà soát thực trạng, tuyên truyền vận động; đến tổng kiểm tra, xử lý vi phạm; và cuối cùng là duy trì, phòng ngừa tái vi phạm. Cách làm này cho thấy thành phố không tiếp cận trật tự đô thị theo kiểu “ra quân ngắn hạn”, mà theo hướng bài bản, có kế hoạch cụ thể, có mục tiêu dài hơi.

Ngay trong giai đoạn đầu triển khai từ giữa tháng 11/2025, các phường đã tiến hành thống kê toàn bộ các điểm vi phạm, kẻ vạch phân định vỉa hè - lòng đường, chỉnh trang hệ thống biển hiệu, thu gom điểm tập kết rác, đồng thời tổ chức tuyên truyền và ký cam kết với từng hộ kinh doanh không lấn chiếm hè phố. Kết quả bước đầu đã cho thấy những chuyển biến nhất định: tại Ba Đình, nhiều tuyến phố như Đội Cấn, Trúc Bạch cơ bản giữ được trật tự; tại Hoàn Kiếm, một số “điểm nóng” lấn chiếm vỉa hè đã được xử lý, vỉa hè thông thoáng hơn cho người đi bộ. Tuy nhiên, ở phường Cửa Nam, tình trạng dừng đỗ sai quy định trên một số trục đường như Lý Thường Kiệt vẫn còn diễn biến phức tạp; sau giờ cao điểm kiểm tra, vi phạm có xu hướng tái xuất hiện. Điều này cho thấy xây dựng trật tự đô thị không phải là câu chuyện có thể giải quyết trong vài tuần hay vài tháng.

Thực tế cũng cho thấy, trật tự đô thị không chỉ là nhiệm vụ của lực lượng chức năng. Vỉa hè bị lấn chiếm không chỉ do quản lý, mà còn bắt nguồn từ thói quen sinh hoạt, áp lực mưu sinh và cả tâm lý “tiện đâu dùng đó” của một bộ phận người dân. Vì vậy, cùng với việc xử lý vi phạm, thành phố xác định công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu đúng về vai trò của không gian công cộng là yếu tố then chốt. Khi người dân hiểu rằng vỉa hè là dành cho người đi bộ, không phải là nơi kinh doanh hay đỗ xe tùy tiện, việc chấp hành sẽ tự giác và bền vững hơn.

Ở nhiều tuyến phố trong các phường thí điểm, đã xuất hiện những tín hiệu tích cực từ chính người dân: nhiều hộ chủ động thu gọn mái che, sắp xếp lại hàng hóa, không bày bán tràn ra vỉa hè; nhiều người tham gia giao thông đã chú ý dừng đỗ đúng nơi quy định. Những thay đổi tuy chưa đồng đều, nhưng cho thấy khi chính quyền làm quyết liệt, minh bạch, người dân sẵn sàng đồng hành. Trật tự đô thị vì thế không chỉ là sự quản lý từ trên xuống, mà là kết quả của sự hợp tác hai chiều giữa chính quyền và cộng đồng.

Một yếu tố quan trọng khác là tính duy trì lâu dài. Thực tế tại cả ba phường thí điểm cho thấy, khi lực lượng chức năng có mặt thường xuyên, trật tự được giữ vững; khi vắng kiểm tra, vi phạm có xu hướng quay trở lại. Điều đó đặt ra yêu cầu phải xây dựng cơ chế giám sát liên tục, trong đó không chỉ có vai trò của chính quyền, mà còn có sự giám sát của chính người dân, của tổ dân phố, khu dân cư. Khi mỗi người coi việc giữ vỉa hè thông thoáng, giữ đường phố sạch đẹp là lợi ích chung và cũng là trách nhiệm của mình, trật tự đô thị mới thật sự bền.

Để người dân chấp hành tốt, Thành phố cũng cần tiếp tục đồng bộ các giải pháp về hạ tầng: sắp xếp bãi đỗ xe hợp lý, quy hoạch điểm kinh doanh phù hợp, cải tạo vỉa hè, tăng không gian công cộng. Khi những nhu cầu chính đáng được đáp ứng, việc tuân thủ quy định sẽ trở nên tự nhiên hơn, thay vì mang tính bắt buộc.

Xây dựng trật tự, văn minh đô thị vì thế không chỉ là một chiến dịch hành chính, mà là quá trình hình thành nếp sống, thói quen và ý thức ứng xử trong không gian chung. Mỗi hộ kinh doanh gọn gàng hơn, mỗi người tham gia giao thông tự giác hơn, mỗi mét vỉa hè thông thoáng hơn - tất cả đều góp phần tạo nên diện mạo một Thủ đô văn minh, an toàn, đáng sống.

Và ở đây, vai trò của người dân là yếu tố quyết định. Chính quyền có thể ban hành kế hoạch, tổ chức lực lượng, xử lý vi phạm, nhưng trật tự đô thị chỉ thực sự bền khi người dân coi đó là lợi ích trực tiếp của mình. Khi mỗi người tự thấy trách nhiệm trong việc giữ gìn không gian chung, thì trật tự, văn minh đô thị sẽ không còn là “phong trào”, mà trở thành nếp sống thường ngày của Hà Nội.