Đề xuất chuyển Văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã | Hà Nội tin mỗi chiều
Cục Quản lý đất đai đề xuất chuyển Văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã, nhằm rút ngắn thủ tục, giảm chi phí hành chính và đưa dịch vụ công về gần người dân, phù hợp mô hình chính quyền hai cấp.
Nếu bạn từng đi làm sổ đỏ, chuyển nhượng đất hay xin trích lục bản đồ, chắc hẳn bạn hiểu cảm giác phải đi lại nhiều lần mới giải quyết xong. Mỗi cấp một cửa, một con dấu, một tập hồ sơ phải photo thêm nhiều bản. Nói vui thì “đi làm đất” cũng mệt không kém xây một căn nhà. Nhưng thời gian tới, chuyện đó có thể sẽ thay đổi.
Mới đây, Cục Quản lý đất đai thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra một đề xuất đáng chú ý: chuyển Văn phòng đăng ký đất đai về cấp xã, phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Theo đó, các chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai ở cấp huyện trước đây sẽ được chấm dứt hoạt động và thẩm quyền, chức năng sẽ được giao lại cho xã. Đây là một thay đổi rất lớn, liên quan trực tiếp đến cách người dân tiếp cận và làm các thủ tục hành chính về đất đai.
Đề xuất này là một bước đi đúng và cần thiết, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang hướng tới nền hành chính phục vụ, lấy người dân làm trung tâm. Bởi thực tế, “quyền sử dụng đất” không nằm ở đâu xa, mà chính là quyền lợi sát sườn của từng hộ gia đình, từng người dân và cấp xã mới là nơi gần dân nhất, hiểu dân nhất.
Thứ nhất, việc phân cấp mạnh hơn cho cấp xã sẽ giúp giải quyết hồ sơ nhanh hơn, giảm áp lực cho cấp tỉnh. Một người dân ở vùng sâu, vùng xa sẽ không còn phải mất cả ngày chỉ để di chuyển lên tỉnh nộp một bộ hồ sơ xin cấp sổ đỏ. Mọi việc từ xác nhận nguồn gốc, hiện trạng sử dụng đất, cho tới tiếp nhận và trả kết quả đều có thể làm ngay tại nơi họ sinh sống. Khi “thủ tục về với xã”, thì “người dân về với nhà”.
Thứ hai, sự thay đổi này sẽ góp phần làm minh bạch hơn quy trình quản lý đất đai. Cán bộ xã là người nắm rõ từng thửa đất, từng hộ dân. Họ hiểu ai đang sử dụng đất gì, có tranh chấp hay không, ranh giới thế nào. Nếu được trao quyền rõ ràng, có quy trình kiểm soát minh bạch, thì xã sẽ trở thành “đầu mối thực chất” giúp tránh tình trạng hồ sơ phải qua nhiều tầng nấc, dễ phát sinh nhũng nhiễu. Việc gần dân, nhìn tận nơi, biết tận người cũng giúp giảm sai sót và nâng cao chất lượng dữ liệu đất đai.
Thứ ba, cách làm này phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp mà nhiều địa phương đang hướng tới: gọn hơn, linh hoạt hơn. Ở mô hình đó, xã và tỉnh là hai cấp chính quyền đầy đủ chức năng. Khi đó, việc “giữ lại” Văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh là hợp lý để đảm bảo nguyên tắc “một đầu mối chịu trách nhiệm”, còn giao cho xã thực hiện phần việc trực tiếp với người dân là hợp lý về mặt thực tiễn. Cấp tỉnh quản lý dữ liệu, xã xử lý hồ sơ… như vậy vừa đảm bảo thống nhất, vừa gần gũi, tiện lợi.
Nhưng việc chuyển giao không phải chuyện đơn giản. Việc này đòi hỏi đào tạo cán bộ, đầu tư cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin, đặc biệt là kết nối cơ sở dữ liệu đất đai từ tỉnh xuống xã. Nhưng nếu làm được, lợi ích đem lại sẽ rất lớn: thủ tục nhanh hơn, dữ liệu chính xác hơn, người dân hài lòng hơn. Nói cách khác, đây là khoản “đầu tư hành chính” đáng giá, tốn công ban đầu, nhưng tiết kiệm rất nhiều chi phí xã hội về sau.
Nhiều người dân sẽ đồng tình với hướng đi này bởi không ai muốn phải “chạy đi chạy lại” giữa các cấp chính quyền chỉ để ký một văn bản xác nhận đất. Cái người dân cần đơn giản là thủ tục dễ, thông tin rõ và cán bộ gần gũi, trách nhiệm. Mà những điều đó, cấp xã chính là nơi có thể làm tốt nhất, nếu được trao quyền và được giám sát đúng cách.
Cải cách hành chính không chỉ nằm ở việc ban hành quy trình mới, mà quan trọng hơn là đưa quyền lực trở lại gần với người dân nhất. Đề xuất của Cục Quản lý đất đai, không chỉ là một thay đổi kỹ thuật, mà còn là một bước tiến về tư duy quản lý: từ “quản cho chặt” sang “phục vụ cho tốt”. Và nếu điều đó thành hiện thực, thì mỗi lần đi làm thủ tục đất đai chúng ta sẽ không còn phải thở dài nữa.
