ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Nói đến Hà Nội, nhiều người nghĩ ngay đến hồ Gươm, phố cổ, những mùa hoa sấu rụng, hay mùi cốm mới lẫn trong gió thu. Nhưng nếu nhìn dưới góc độ du lịch, Hà Nội còn là một kho báu văn hóa đang chờ được đánh thức.

Tổ chức Du lịch thế giới từng thống kê: hơn 40% khách quốc tế chọn du lịch văn hóa làm lý do chính cho hành trình của họ. Với Hà Nội, con số ấy không chỉ là tiềm năng, mà là cơ hội rõ ràng. Bởi chỉ riêng trên địa bàn, Thành phố đã có gần 6.000 di tích được kiểm kê, trong đó có Di sản thế giới Hoàng Thành Thăng Long, hàng nghìn di tích quốc gia và hàng loạt lễ hội, làng nghề, phong tục sống động như những mảnh ghép văn hóa đặc sắc.

Vấn đề là, kho báu ấy vẫn còn nằm rải rác.

Hà Nội có tour đêm Nhà tù Hỏa Lò, có Hoàng Thành Thăng Long lung linh ánh sáng, có làng cổ Đường Lâm mộc mạc, có ẩm thực được Michelin vinh danh,... nhưng giữa chúng vẫn là những khoảng trống chưa được nối lại thành chuỗi trải nghiệm trọn vẹn. Nhiều doanh nghiệp nói rằng, khách đến Hà Nội thường “đi lẻ”, chứ hiếm khi “đi tour”, bởi sản phẩm du lịch còn rời rạc, chưa tạo được câu chuyện xuyên suốt.

Ông Phạm Hà, Chủ tịch Lux Group - người có hơn 20 năm làm du lịch từng nhận xét: Hà Nội mới chỉ dừng lại ở vài điểm nội thành như Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, mà chưa hình thành được các tuyến tour mang tính tổng thể. Còn ông Lê Công Năng, Tổng Giám đốc Wondertour Việt Nam thì cho rằng, Hà Nội là điểm hội tụ tinh hoa, nhưng lại chưa được quảng bá đúng tầm. Đó là những ý kiến đáng quan tâm, bởi nếu không có sự liên kết giữa doanh nghiệp, người dân và chính quyền thì mỗi nỗ lực riêng lẻ dù hay đến đâu cũng chỉ như “ngọn đèn soi cục bộ”.

Nhưng điều tích cực là Hà Nội đã bắt đầu chuyển mình. Ở Phúc Thọ, lễ hội đình Tường Phiêu nay đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, gắn với mô hình du lịch “Sắc hoa Tường Phiêu” kết hợp tâm linh, sinh thái và nông nghiệp. Hay như phường Hoàn Kiếm, với các dự án nghệ thuật công cộng trên phố Phùng Hưng, đã biến không gian từng là gầm cầu xám xịt thành nơi lưu giữ cảm xúc của du khách. Những bước đi ấy có thể nhỏ, nhưng là tín hiệu đáng mừng cho một Hà Nội năng động và sáng tạo hơn.

Để phát triển du lịch văn hóa, Hà Nội cần thay đổi cách làm. Không thể chỉ dừng ở “tham quan” mà phải chuyển sang “trải nghiệm” như cách Viện trưởng Viện Kinh tế Du lịch Nguyễn Anh Tuấn nói: “Từ điểm đến tham quan sang điểm đến sự kiện và sáng tạo”. Du khách bây giờ không chỉ muốn xem, mà muốn sống trong không khí văn hóa đó. Họ muốn được tự tay làm bánh cốm, được nghe chuyện nghề gốm Bát Tràng từ người thợ, hay đơn giản là ngồi quán trà nhìn dòng người qua lại bên hồ Gươm mà thấy mình thuộc về nơi này.

TS.KTS Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch bền vững chia sẻ quan điểm rằng: “Hãy phát triển chuỗi sản phẩm từ giá trị cốt lõi của di sản, để tạo sự phong phú, độc đáo và hấp dẫn”. Bởi di sản chỉ thực sự sống khi được kết nối không chỉ bằng đường đi, mà bằng câu chuyện.

Tất nhiên, nói thì dễ, làm mới khó. Hà Nội cần cơ chế phân chia lợi ích minh bạch để khuyến khích sự tham gia của cả doanh nghiệp, người dân và giới khoa học. Khi người dân thấy mình là một phần của chuỗi giá trị du lịch chứ không chỉ là người đứng ngoài nhìn. Như thế, họ sẽ có động lực để bảo tồn, làm đẹp và kể câu chuyện của chính quê hương mình.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Hà Văn Siêu từng nói: “Muốn Hà Nội là điểm đến văn hóa hàng đầu châu Á, cần sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, chính quyền và cộng đồng”. Đó không chỉ là lời nhắc cho ngành du lịch, mà còn là lời mời gọi cho mỗi người Hà Nội.

Bởi du lịch, suy cho cùng, không chỉ là ngành kinh tế, đó là cách một thành phố kể lại chính mình. Và nếu Hà Nội biết cách kể bằng giọng nói riêng, bằng những sản phẩm sáng tạo, tinh tế và đầy cảm xúc, du khách sẽ không chỉ đến một lần. Họ sẽ trở lại để nghe thêm, nhìn thêm và cảm thêm một Hà Nội đang thay đổi từng ngày nhưng vẫn giữ hồn nghìn năm.