Hy vọng mong manh cho Gaza sau thỏa thuận ngừng bắn
Sau hai năm giao tranh khốc liệt khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng và biến Dải Gaza thành vùng đất đổ nát, ngày 10/10 Israel và Hamas đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, mở ra hy vọng tại Trung Đông.
Thỏa thuận, được các bên xác nhận hôm thứ Năm ngày 9/10, là giai đoạn đầu tiên của kế hoạch hòa bình do Mỹ hậu thuẫn, được đàm phán tại Sharm el-Sheikh (Ai Cập) với vai trò trung gian của Ai Cập, Qatar, Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ.
Hai năm xung đột và những con số
Theo các thống kê từ cơ quan y tế Palestine và Liên Hợp Quốc, kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào ngày 7/10/2023, hơn 67.000 người Palestine đã thiệt mạng, gần 170.000 người bị thương và hơn 80% cơ sở hạ tầng ở Gaza đã bị phá hủy.
Khoảng 2 triệu người gần như toàn bộ dân số Gaza đã phải rời bỏ nhà cửa, sống trong các lều trại tạm cư, dưới điều kiện nhân đạo khắc nghiệt và bị cô lập hoàn toàn khỏi thế giới bên ngoài.
Nội dung chính của thỏa thuận ngừng bắn
Thỏa thuận ngừng bắn được cả Israel và Hamas mô tả là "bước đi đầu tiên" hướng tới chấm dứt xung đột, với các điều khoản cơ bản như sau:
Rút quân theo giai đoạn: Israel sẽ rút dần lực lượng khỏi Thành phố Gaza, miền Bắc Gaza, cũng như các điểm nóng như Rafah và Khan Younis ở miền Nam.
Chấm dứt hoạt động giám sát trên không: Các chuyến bay do thám và máy bay không người lái của Israel sẽ ngừng hoạt động trong giai đoạn trao đổi tù nhân.
Mở lại 5 cửa khẩu để tiếp nhận viện trợ nhân đạo quy mô lớn.
Trao đổi tù nhân: Hamas sẽ thả các con tin Israel để đổi lấy khoảng 250 tù nhân Palestine đang thụ án chung thân và hơn 1.700 tù nhân khác.
Bắt đầu thả con tin từ thứ Bảy hoặc Chủ Nhật, theo thông báo từ Chính phủ Israel.
Các nguồn tin từ Palestine cho biết danh sách tù nhân đã được đệ trình cho các bên trung gian và đang chờ phê duyệt cuối cùng.
Khó khăn chính trị: Sự chia rẽ trong nội bộ Israel
Tuy nhận được sự ủng hộ rộng rãi trong dư luận, thỏa thuận vẫn đang đối mặt với sự phản đối nội bộ từ các chính trị gia cực hữu trong chính phủ Israel, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich và Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir – những người cho rằng việc rút quân là "nhượng bộ khủng bố".
Tuy nhiên, truyền thông Israel cho biết, Thủ tướng Netanyahu vẫn có đủ sự ủng hộ trong nội các an ninh để thông qua thỏa thuận trong phiên họp chiều 9/10.
Tại Quảng trường Con tin ở trung tâm Tel Aviv, hàng trăm gia đình và người ủng hộ đã vỡ òa trong xúc động khi biết tin người thân có thể sớm trở về. Bà Einav Zangauker, mẹ của một con tin, nghẹn ngào nói: “Từ nay, nơi đây sẽ không còn là Quảng trường Con tin nữa. Nó sẽ là Quảng trường Hy vọng.”
Các bệnh viện tại Tel Aviv cũng đã bắt đầu chuẩn bị để tiếp nhận, kiểm tra sức khỏe và hỗ trợ phục hồi cho những con tin sau thời gian dài bị giam giữ.
Tại Gaza: Niềm vui xen lẫn hoài nghi
Tại Dải Gaza, nhiều người dân đổ ra đường ăn mừng khi nghe tin thỏa thuận ngừng bắn được công bố. Anh Hussein al-Hindi, một thợ mộc sống trong lều tạm, xúc động chia sẻ: “Hai năm nay, chúng tôi sống trong tiếng bom nổ và tiếng kêu la. Giờ đây, điều chúng tôi mong muốn chỉ là xây lại nhà, đưa con trở lại trường và có một cuộc sống bình thường.”
Tuy nhiên, với nhiều người khác, niềm vui chưa thể lấp đầy nỗi mất mát. Ông Abdul Majeed Haniyeh, 52 tuổi, nói trong nước mắt: “Tôi đã mất con trai trong một cuộc không kích. Không gì có thể bù đắp được. Nhưng ít nhất, đêm nay sẽ không còn người cha nào phải chôn cất con trai mình nữa.”
Cộng đồng quốc tế: Ủng hộ thận trọng
Thỏa thuận ngừng bắn nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ các quốc gia Ả Rập và quốc tế:
Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas gọi đây là "bước dạo đầu cần thiết" và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thành lập một nhà nước Palestine độc lập với Đông Jerusalem là thủ đô.
Jordan, Iraq, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Syria và Lebanon đều lên tiếng tán thành và kêu gọi cam kết thực thi đầy đủ thỏa thuận.
Liên đoàn Ả Rập coi đây là "tia sáng đầu tiên sau hai năm đổ máu".
Tổng ủy viên UNRWA, Philippe Lazzarini, cũng xác nhận cơ quan này đã chuẩn bị sẵn nguồn cung cấp cứu trợ đủ dùng trong 3 tháng và kêu gọi tài trợ khẩn cấp để bắt đầu phân phát ngay khi được phép tiếp cận.
Dù là bước ngoặt đáng kể về mặt ngoại giao, giới chuyên gia vẫn cảnh báo rằng thỏa thuận ngừng bắn không đồng nghĩa với hòa bình.
Nhà phân tích chính trị Palestine Hussam al-Dajani nhận định: “Việc thực thi thỏa thuận đòi hỏi có các cơ chế giám sát quốc tế chặt chẽ. Nếu không, nó có thể tan vỡ như những lần trước.”
Trong khi đó, chuyên gia Yemen Yasin Al-Tamimi cho rằng các nguyên nhân cốt lõi của xung đột vẫn chưa được giải quyết:
“Nếu không có một giải pháp công bằng cho vấn đề Palestine, bao gồm quyền tự quyết và chấm dứt chiếm đóng thì mọi sáng kiến hòa bình, dù được Mỹ hậu thuẫn, cũng sẽ thất bại.”
Tương lai nào cho Gaza?
Sau thỏa thuận ngừng bắn, Gaza đang đối mặt với hai thách thức song song: Tái thiết vật chất: Hạ tầng, trường học, bệnh viện, nhà cửa vì tất cả gần như bị phá hủy; Tái thiết chính trị: Một tiến trình thống nhất giữa các phe phái Palestine, trong bối cảnh niềm tin người dân đã sứt mẻ nghiêm trọng.
Người dân Gaza hiểu rõ hơn ai hết rằng hòa bình không chỉ là kết thúc bom đạn, mà là cơ hội để sống lại một cuộc đời bình thường. Như lời của ông Abed Dahman, người cha của năm đứa con: “Gaza mà chúng tôi từng biết đã không còn. Điều chúng tôi cần bây giờ không chỉ là ngừng bắn, mà là tái thiết thực sự và một tương lai cho con cháu.”
