ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ngày 6/11, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV thảo luận ba dự án luật trọng điểm trong lĩnh vực công nghệ, hướng tới hoàn thiện thể chế, thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia. Ba dự án luật bao gồm: Luật Chuyển đổi số; Luật Công nghệ cao (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ.

Xây dựng nền tảng quốc gia cho Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số

Dự thảo Luật Chuyển đổi số là văn bản pháp lý đầu tiên quy định một cách toàn diện về hoạt động chuyển đổi số của cơ quan, tổ chức và cá nhân tại Việt Nam. Theo bản tóm tắt, dự thảo đề xuất phạm vi điều chỉnh gồm hoạt động chuyển đổi số, các biện pháp thúc đẩy và bảo đảm chuyển đổi số, quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân, và quản lý Nhà nước về chuyển đổi số.

Một nội dung đáng chú ý là dự thảo nêu rõ 9 nhóm hành vi bị nghiêm cấm trong quá trình triển khai chuyển đổi số — từ việc lợi dụng nền tảng số xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, cho đến việc phá hoại hạ tầng số, công bố dữ liệu trái phép.

Việc đưa dự án luật này vào thảo luận tại tổ đặt dấu mốc quan trọng cho quá trình “pháp lý hóa” một khung thể chế hiện đại – phục vụ cho chiến lược kinh tế số, xã hội số và quốc gia số. Các đại biểu sẽ trao đổi sâu về cách thức triển khai, trách nhiệm của các bên, và bảo đảm không tạo thêm rào cản cho doanh nghiệp, người dân trong chuyển đổi số.

Tháo gỡ rào cản, kiến tạo hệ sinh thái công nghệ cao

Dự án Luật Công nghệ cao (sửa đổi) được đánh giá là một trong những văn bản có tính đột phá trong nhiệm kỳ này. Sau hơn 16 năm thực thi từ Luật Công nghệ cao ban hành năm 2008, văn bản này bộc lộ nhiều hạn chế, đặc biệt trong bối cảnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo diễn ra mạnh mẽ.

Dự thảo lần này tập trung vào 6 nhóm chính sách lớn: hoàn thiện khái niệm và tiêu chí công nghệ cao; thiết kế lại hệ thống ưu đãi, hỗ trợ đầu tư; phát triển hệ sinh thái công nghệ cao; bổ sung quy định về đô thị công nghệ cao (tech-city, smart tech zone) như hạt nhân phát triển công nghệ cao; và yêu cầu chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động công nghệ cao.

Từ việc đóng góp ý kiến của các đại biểu, Quốc hội sẽ phân tích cách thức ưu đãi để không chỉ thu hút công trình nghiên cứu – phát triển (R&D) – sản xuất công nghệ cao mà còn thúc đẩy doanh nghiệp công nghệ nội sinh, tăng cường năng lực làm chủ công nghệ. Đây là bước chiến lược để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Cập nhật khung thể chế để thúc đẩy đổi mới sáng tạo

Bên cạnh hai dự thảo luật lớn trên, Quốc hội cũng thảo luận tại tổ Dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ. Theo thông tin từ cơ quan soạn thảo, sau gần một thập kỷ triển khai, luật hiện hành đã bộc lộ một số bất cập như: công nghệ mới chưa được điều chỉnh toàn diện; chính sách khuyến khích, hỗ trợ chuyển giao công nghệ nội sinh yếu; thị trường khoa học và công nghệ hoạt động chưa hiệu quả.

Mục tiêu sửa đổi là hoàn thiện khung pháp lý toàn diện, phù hợp với thực tiễn và xu hướng phát triển khoa học - công nghệ toàn cầu; đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động chuyển giao công nghệ từ và vào Việt Nam.

Thảo luận tại tổ sẽ tập trung vào vấn đề làm sao để luật mới không chỉ tạo điều kiện cho chuyển giao công nghệ mà còn áp dụng công nghệ, làm chủ công nghệ, hình thành thị trường công nghệ trong nước – điều kiện thiết yếu để phát triển kinh tế tri thức và tăng trưởng bền vững.

Cả ba dự án luật được thảo luận đều có điểm chung là hướng đến kiến tạo môi trường pháp lý linh hoạt, minh bạch và khuyến khích sáng tạo. Đây không chỉ là sự điều chỉnh kỹ thuật của các văn bản pháp luật, mà là sự chuẩn bị về thể chế cho một nền kinh tế vận hành dựa trên dữ liệu, công nghệ và tri thức.

Khi chuyển đổi số trở thành động lực tăng trưởng mới, khi công nghệ cao và đổi mới sáng tạo là chìa khóa cạnh tranh toàn cầu, việc hoàn thiện khung pháp lý đồng bộ giữa ba lĩnh vực này sẽ giúp Việt Nam định vị vai trò chủ động trong chuỗi giá trị công nghệ, thu hút đầu tư chất lượng cao và nuôi dưỡng các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo nội địa.

Đây là bước đi thể hiện tư duy “pháp luật đi trước – công nghệ đi nhanh – phát triển đi xa”, minh chứng cho tinh thần chủ động thích ứng, dám đổi mới của Quốc hội Việt Nam trong thời kỳ chuyển đổi số toàn diện.