Người bà trong ký ức
Gần về trưa, mặt trời lên sắp tới đỉnh đầu. Gió nhè nhẹ thổi qua mát dịu nhưng cũng mang theo mùi hương đặc trưng của dòng sông Tô Lịch. Tôi khẽ nhăn mũi, đưa cốc nước trà đá mát lạnh uống nhanh một ngụm.
Ngồi đợi con tan học ở quán nước đầu làng An Hòa, tôi cứ miên man những suy nghĩ ngang dọc. Hàng bàng Đài Loan xa xa xanh mướt mát vẫy vẫy những tán lá cùng tiếng nói của bà cụ hàng nước hòa vào không gian. Âm thanh lúc lên lúc xuống, vừa hoài niệm lại vừa thân thương như một người dẫn truyện nắm rõ cả tâm ý người nghe trong lòng bàn tay, từ từ mở ra cả những điều đã quên lãng.
Tôi nhớ bà nội tôi.
Bà nội tôi khi ngoài bảy mươi đã bị lẫn. Bà từng đi lạc lên tận Cầu Diễn. Cả nhà tìm bà mải miết suốt ba ngày ba đêm thì bà về. Khi bà không còn minh mẫn thì lúc tỉnh lúc mê, khiến cả nhà căng thẳng, mệt mỏi.
Ngay chính tôi chỉ còn tức giận với bà và quên hết những lần bà chở che tôi khỏi đòn roi của mẹ ngày bé. Tôi quên cả những lần bà chiều ý các cháu rang cơm giòn rụm bằng bếp rạ đầy khói khét lẹt và nóng nhễ nhại mồ hôi giữa trưa hè. Tôi cũng quên người dạy tôi học chữ, truyền cảm hứng biết yêu câu văn, câu thơ là bà. Tôi cũng không nhớ những ngày mất điện bà thức nguyên đêm quạt mát cho các cháu say giấc. Tôi quên sạch sẽ.
Tôi quên tất cả những điều tốt đẹp bà nội dành cho tôi. Tôi chỉ nhớ bà hay chửi đổng khi bà nhớ nhớ quên quên. Nhớ những lần mất ngủ giật mình thon thót khi nửa đêm bà ghé sát mặt vào tôi và mọi người, lần sờ trên khuôn mặt. Thực tại bà dần quên, bà nhớ ngày bà đi bộ đội. Những ám ảnh thời bom đạn ấy khiến bà tin rằng mình đang ở trong một hầm trú ẩn nào đó và không biết xung quanh là ai, người ta còn sống hay chết. Hay có lúc bà lại nằng nặc bảo nhà tôi bạc đãi bà, cơm vừa ăn xong lại bảo là chưa ăn, cứ thế mà nhốn nháo cả gia đình.
Bà cụ hàng nước bảo: "May mà tôi có hàng nước này, có người ra người vào nếu không tôi cũng lẫn".
Bà nội tôi sống cả đời ở quê, vì con vì cháu bà ra Hà Nội. Cuộc sống thành phố khác ở quê nhiều lắm. Bà chỉ có gia đình, không có họ hàng, láng giềng thân quen. Ngày ấy bà đã cô đơn thế nào nhỉ?
Bà cụ hàng nước cũng ăn vận giống bà nội tôi. Mái tóc bà cũng vấn gọn gàng, hàm răng nhuộm đen nhánh, quanh bụng cuốn cái ruột tượng. Mỗi lần lấy tiền của khách hay trả lại bà lại lần mở ruột tượng ra, từng thao tác thân thương và gợi bao nỗi nhớ cho tôi. Bà bảo: "Ai đi qua tôi cũng chào, người ta cứ bảo là thảo mai. Nhưng đó là phép tắc bình thường. Ai lại người đi qua mặt cứ câng câng lên".
Ngày xưa, nội tôi cũng hay dạy dỗ tôi rất nhiều điều như vậy.
Một quả sấu già rơi xuống mặt đường, nảy lên kéo tôi về thực tại. Cuộc sống có phải là vậy? Khi những người yêu quý ở bên, ta thường vô tâm không để ý. Khi họ đã không còn ở bên, ta lại hoài thương nhớ và nuối tiếc.
11 giờ trưa, con gái đón bà cụ về. Mẹ chị ngoài 90 rồi đấy. Nhà cũng không phải khó khăn gì nhưng bà thích ra đây ngồi cho đỡ buồn. Nhìn cách chị ân cần trò chuyện với mẹ mà tôi thấy lòng mình cũng tràn ngập cảm giác ấm áp. Tôi cũng đón con, về nhà với ba mẹ tôi thôi. Về nhà ăn bữa cơm ấm nóng cùng những người mà tôi mãi thương yêu.
Ở ngôi làng có một ngôi chùa nhỏ không biết đã ở đó từ khi nào, mái ngói nhuốm màu cổ kính rêu phong. Thỉnh thoảng khi thấy lòng mệt mỏi, có người lại đến chùa dâng hương và tìm chút bình an.
Mười năm nhanh như một cái chớp mắt. Những đứa con đã có cửa có nhà, có khoảng trời ấm êm bên gia đình nhỏ. Nhưng thỉnh thoảng bất giác, nhìn lên bầu trời xanh thẳm, những đứa con lại nhớ thương da diết bóng hình người cha đã từng tảo tần nuôi dạy con nên người.
Có những ngày khi nhìn vào khoảng không vô định trước mặt, có người lại tự hỏi: Nỗi buồn có màu gì?
Một ngày bận rộn xoay vòng với công việc, có người rời khỏi cơ quan với cơ thể mệt rũ rượi. Ý nghĩ duy nhất thường trực trong cô vào thời điểm ấy là làm thế nào để bước ra khỏi “vùng an toàn” của bản thân?
Gió về, những cơn gió từ dãy Trường Sơn thổi chút mơn man trong vạt nắng hanh hao. Hơi ẩm giữ lại phía sườn Tây, đến sườn Đông chỉ còn cái bền gan kiên chí tới nóng rẫy.
Có người luôn lo lắng rằng tình nghệ sĩ đắm đuối, mơ mộng, nhưng hư ảo và khó thành đôi. Yêu đó rồi xa đó, như gió thoảng mây bay. Anh cũng từng nói với cô, hai người có nợ nhau từ kiếp trước, kiếp này tìm nhau để trả…
0