ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ngày còn học cấp một, trong những bài văn tả về người thân, tôi chẳng bao giờ viết về bố. Khi ấy, hình ảnh của mẹ gần như chiếm trọn trái tim non nớt của tôi. Nhưng rồi, càng lớn, càng nghĩ về bố, nhất là mỗi khi nhớ lại những kỷ niệm bên bố một thời, tôi mới thấy… thương bố biết nhường nào.

Tuổi thơ của bố không được may mắn như người khác. Đến bây giờ, bố vẫn không biết chính xác mình bao nhiêu tuổi. Người làng kể bố cùng trang lứa với người này, người khác thì bảo bố chắc chừng sinh vào năm ấy. Bà nội mất khi bố chưa tròn bốn tuổi. Ông nội lại mải miết đi làm ăn rồi nên duyên với ba bà sau này nữa. Thành thử, ông cũng chẳng nhớ bố sinh năm nào và càng không có thời gian quan tâm đến bố. Tuổi thơ của bố như những mảnh đời rơi rớt, ăn nhờ ở đậu, hết ngủ nhờ gốc rơm nhà này lại co ro trong góc nhà thờ làng. Mỗi lần nghĩ đến điều ấy, lòng tôi lại quặn thắt.

Chưa đầy mười lăm tuổi, bố đã theo thanh niên xung phong đi đào kênh mương trong huyện. Lớn hơn chút nữa, bố vào bộ đội trong Nam từ trước ngày giải phóng. Xuất ngũ trở về, bố lại lặn lội ra tận Phú Thọ ở với ông chú vài năm rồi mới quay lại quê. Mẹ kể, ngày bố mẹ lấy nhau, sau mấy năm ở chung với ông bà và các cô chú, lúc ra ở riêng, tài sản duy nhất được chia chỉ là… vài bát gạo.

Những năm 90 của thế kỷ trước, gia đình tôi sống trong căn nhà dột nát, xiêu vẹo. Vào những đêm mưa lớn, tôi chẳng bao giờ thấy bố ngủ yên. Bố cứ cầm đèn pin đi lại khắp nhà, soi chỗ này chỗ khác. Có khi lại đội nón ra che cái chuồng gà, hoặc vội vã bưng bê đồ đạc vào trong.

Những mùa bão lũ, anh em tôi ngồi co ro trên chiếc giường tre ọp ẹp, nhìn những giọt nước từ mái nhà rơi tong tong xuống nồi, xuống chậu. Còn bố thì xoay xở đủ đường, thỉnh thoảng lại kéo một hơi thuốc lào, gương mặt đăm chiêu… Những nếp nhăn trên trán như dồn lại mỗi khi một trận gió mạnh lướt qua, hất tung cả mái nhà, muốn cuốn đi tất cả.

Ngày ấy khốn khó, nhưng bố vẫn dành cho anh em tôi những niềm vui nhỏ: khi thì quả dưa, khi thì chiếc bánh mì. Tôi thường chạy đến cây cầu bắc qua sông, đợi đẩy giúp bố chiếc xe hàng vượt dốc. Bố một mình đạp xe lên tận mạn trên mua khoai sắn để mẹ bán. Chiếc áo bộ đội cũ ướt đẫm mồ hôi dính vào tấm lưng gầy của bố… hình ảnh ấy đến giờ tôi vẫn không quên.

Nhớ nhất là những đêm hè đi soi cá với bố. Bố cầm chiếc lốp xe đốt lửa, tay còn lại cầm cái nơm nhỏ; tôi theo sau, ôm chiếc giỏ, lội hết ruộng này sang mương khác. Trong ánh lửa bập bùng, mùi cao su cháy khét, cảm giác được thấy bố vớt lên một con cá hay con cua rồi bỏ vào giỏ tôi đang cầm, thật là thích thú.

Đó còn là những đêm đông tôi được cuộn tròn trong vòng tay bố; hay những ngày tết được bố dắt đi chợ, đi thăm họ hàng, trong niềm vui trẻ thơ, với những chiếc bóng bay đầy màu sắc trên tay tung tăng khắp nơi.

Ngày tôi vào đại học, bố vẫn cặm cụi mưu sinh. Ngoài mấy sào ruộng, bố làm xe lai, khuân vác thuê ngoài chợ. Có ngày chỉ kiếm được vài chục nghìn, có hôm về tay không… nhưng ngày mưa cũng như ngày nắng, sáng nào bố cũng đội sương đi, tối mò mới về.

Tôi tốt nghiệp rồi lập nghiệp nơi quê người. Dù tôi đã có gia đình, có con cái, nhưng gần như Chủ nhật nào bố cũng gọi. Bố kể trồng được cây này, nuôi được con nọ, để dành phần cho vợ chồng tôi và các cháu lúc nào về. Trước khi cúp máy, kiểu gì bố cũng dặn thỉnh thoảng gọi về cho bố mẹ, vì bố mẹ rất nhớ các con cháu. Mỗi lần nghe vậy, lòng tôi nghẹn lại: thương bố và thấy mình hạnh phúc biết bao khi vẫn còn có bố để nhớ thương.

Những kỷ niệm ấy, tưởng chừng nhỏ bé, nhưng lại dệt nên cả một bức tranh tuổi thơ đầy yêu thương và ấm áp. Bố - người đã âm thầm hy sinh, che chở cho con cái qua từng năm tháng khó khăn, vẫn luôn hiện diện trong tim chúng ta theo cách giản dị mà sâu sắc nhất. Tôi nhận ra rằng, thương bố không chỉ là nhớ về những vất vả, mà còn là biết trân trọng từng phút giây được ở bên bố, được nghe những lời dạy, những câu chuyện bình dị mà đầy ắp tình yêu thương.

Thu Đình